Cách thông tiểu cho mèo tại nhà khi mèo bị bí tiểu: Hướng dẫn chi tiết và an toàn

Lý do mèo bị bí tiểu?

Bí tiểu ở mèo có thể bắt nguồn từ nhiều lý do khác nhau, từ bệnh tật đến thói quen sống thường ngày. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Sỏi đường tiết niệu: Sỏi hoặc chất tích tụ canxi có thể gây tắc niệu đạo, đặc biệt ở mèo đực với niệu đạo hẹp. Khi hoàn toàn bị tắc, nước tiểu không thể thoát ra ngoài, gây căng tức bàng quang và có nguy cơ nhiễm độc niệu cao.
• Viêm đường tiết niệu: Viêm bàng quang hoặc nhiễm khuẩn đường tiết niệu có thể làm sưng chèn ép đường tiểu, khiến mèo khó đi tiểu và liên tục đi tiểu từng chút. Tình trạng này thường kèm theo tiểu ra máu hoặc tiểu đau.
• Chế độ ăn uống: Thức ăn chứa nhiều khoáng chất, việc uống ít nước khiến nước tiểu đậm đặc và dễ hình thành sỏi. Điều này có thể làm mèo bị bí tiểu do đường dẫn nước tiểu bị chặn.
• Căng thẳng và stress: Mèo nhạy cảm với sự thay đổi môi trường, tiếng ồn hoặc sự hiện diện của thú nuôi khác. Stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, làm rối loạn chức năng bàng quang và dẫn đến bí tiểu.
• Ít vận động: Mèo lười di chuyển hoặc béo phì dễ mắc các vấn đề tiết niệu hơn. Vận động giúp tuần hoàn và loại bỏ cặn bã qua đường tiết niệu, khi không hoạt động, nước tiểu dễ tích tụ gây bí tiểu.
• Yếu tố tuổi tác và bệnh lý: Mèo lớn tuổi có nguy cơ cao bị suy giảm chức năng thận và bàng quang, dẫn đến bí tiểu. Thêm vào đó, các bệnh lý như tiểu đường hay rối loạn hormone cũng có thể gây ra tình trạng này.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc lợi tiểu hoặc chống viêm có thể làm tăng nguy cơ bí tiểu ở mèo. Nếu mèo sử dụng thuốc, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ thú y để xử lý thích hợp.

Biểu hiện khi mèo bị bí tiểu

Mèo bị bí tiểu thường có những biểu hiện dễ nhận biết, nếu không phát hiện và chữa trị kịp thời, có thể đe dọa tính mạng. Đây là những dấu hiệu thường gặp nhất:

• Rặn nhưng không thải được nước tiểu: Mèo thường xuyên vào khay vệ sinh, cong lưng rặn mạnh nhưng không thải nước tiểu hoặc chỉ ra vài giọt, đây là dấu hiệu phổ biến của tắc niệu đạo hoặc viêm bàng quang.
• Nước tiểu có máu hoặc mờ đục: Khi nước tiểu xuất hiện máu hoặc có màu đục, đó có thể là dấu hiệu của tổn thương đường tiết niệu do sỏi hoặc nhiễm trùng.
• Mèo kêu la và đau đớn: Mèo có thể kêu to hoặc rên rỉ khi đi vệ sinh do đau tại bàng quang hoặc niệu đạo. Một số còn liếm vùng bụng dưới thường xuyên do khó chịu.
• Bụng căng và đau khi chạm: Bàng quang căng đầy làm cho bụng mèo cứng và phình, có thể gây phản ứng đau đớn khi chạm vào.
• Kiệt sức và không ăn: Bí tiểu kéo dài khiến mèo khó chịu, chán ăn và nằm ì tại chỗ, tình trạng không được xử lý kịp có thể dẫn đến ngộ độc thận.
• Liếm nhiều vùng kín: Mèo có thói quen liếm vùng hậu môn hoặc bộ phận sinh dục nhiều lần để tạm thời giảm đau khi bị viêm nhiễm hoặc bí tiểu.
• Nôn hoặc tiêu chảy: Bí tiểu kéo dài có thể tích tụ độc tố, dẫn đến nôn mửa hoặc tiêu chảy, tình trạng này nguy hiểm và cần cấp cứu ngay.

Chuẩn bị cho quá trình thông tiểu mèo

Trước khi tiến hành thông tiểu cho mèo tại nhà, cần chuẩn bị đầy đủ dụng cụ và môi trường thích hợp để đảm bảo an toàn. Dưới đây là các bước chuẩn bị quan trọng:

Dụng cụ cần chuẩn bị

• Ống thông tiểu phù hợp: Chọn kích thước phù hợp với mèo, thường là ống số 3.5 hoặc 5 Fr, đảm bảo ống mềm và đầu tròn để giảm thiểu tổn thương niệu đạo.
• Găng tay y tế: Đảm bảo vệ sinh và an toàn, tránh lây nhiễm vi khuẩn vào đường tiết niệu của mèo.
• Gel bôi trơn: Giúp ống thông đi vào niệu đạo dễ dàng hơn, chọn loại vô trùng không chứa thuốc tê để tránh kích ứng.
• Dung dịch sát khuẩn: Sử dụng cồn y tế 70 độ hoặc Betadine để làm sạch vùng sinh dục trước khi thông tiểu, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Bơm tiêm không kim: Dùng để rửa ống thông sau sử dụng hoặc lấy mẫu nước tiểu kiểm tra sức khỏe của mèo.
• Khăn sạch và đèn chiếu sáng mạnh: Chuẩn bị khăn mềm để lót dưới mèo và đèn sáng để hỗ trợ quá trình thực hiện.

Vệ sinh vùng kín và cố định mèo

• Rửa tay cẩn thận và đeo găng: Trước khi thực hiện, rửa tay sạch bằng xà phòng diệt khuẩn và đeo găng tay y tế để đảm bảo vệ sinh.
• Làm sạch vùng sinh dục: Dùng tông đơ loại bỏ lông quanh khu vực, dùng dung dịch sát khuẩn thấm vào bông gòn lau nhẹ nhàng xung quanh khu vực sinh dục để loại bỏ vi khuẩn. Thao tác cần nhẹ nhàng để mèo không căng thẳng.
• Cố định mèo an toàn: Đặt mèo nằm ngửa trên khăn mềm, có thể nhờ hai người hỗ trợ giữ nhẹ nhàng nhưng chắc chắn, quấn mèo trong khăn để tránh mèo giãy giụa.
• Giữ mèo thư giãn: Nói chuyện nhẹ nhàng và vuốt ve để mèo cảm thấy an toàn và bớt lo lắng trước khi tiến hành thông tiểu.

Hướng dẫn chi tiết cách thông tiểu cho mèo tại nhà

Thông tiểu cho mèo yêu cầu sự cẩn thận và chính xác để không làm mèo bị tổn thương. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể từng bước:

Bước 1: Chuẩn bị công cụ và môi trường

• Trang bị vô trùng: Dùng catheter thích hợp cho mèo, găng tay y tế, gel bôi trơn y tế vô trùng, bơm tiêm không kim, dung dịch sát khuẩn (chlorhexidine 0.05%), và bông gòn.
• Môi trường: Giữ nơi làm việc sạch sẽ, yên tĩnh để giảm stress cho mèo. Cố định mèo nhẹ nhàng bằng khăn hoặc nhờ người giúp đỡ.

⚠️ Cảnh giác:

• Mèo cái có niệu đạo ngắn và hẹp, dễ bị tổn thương. Khuyên chỉ làm với mèo đực hoặc nhờ bác sĩ thú y cho mèo cái.
• Nếu mèo có biểu hiện đau dữ dội, bàng quang căng tức hoặc nghi ngờ tổn thương, nên ngưng ngay và đưa đến bác sĩ thú y.

Bước 2: Đặt Catheter vào Niệu đạo

• Với mèo đực: Nhẹ nhàng kéo dương vật thẳng, bôi gel bôi trơn lên catheter. Đưa vào niệu đạo theo hướng song song với cơ thể, tránh dùng quá nhiều lực.
• Với mèo cái: Xác định vị trí lỗ niệu đạo dưới âm hộ. Đòi hỏi kỹ năng cao, tốt nhất là do bác sĩ thực hiện.

⚠️ Cảnh giác:

• Nếu catheter bị tắc hoặc mèo đau, dừng ngay lập tức. Không cố gắng đẩy mạnh để tránh rách niệu đạo.
• Khi nước tiểu bắt đầu chảy, giữ catheter ổn định để tránh di lệch.

Bước 3: Lấy mẫu nước tiểu hoặc xả bàng quang

• Lấy mẫu: Dùng bơm tiêm nhẹ nhàng rút nước tiểu để tránh tổn thương niêm mạc bàng quang.
• Xả bàng quang: Nhẹ nhàng xoa bụng mèo để giúp nước tiểu thoát ra dễ dàng hơn mà không tạo áp lực lớn. Chỉ hút tối đa 5–10 ml/lần, nếu tắc ống, bạn có thể bơm ngược ít nước cất và rút lại.

⚠️ Cảnh báo: Áp lực quá lớn có thể gây trào nước tiểu vào thận hoặc vỡ bàng quang, dẫn đến hiểm họa.

Bước 4: Rút Catheter và theo dõi

• Rút catheter: Tiến hành nhẹ nhàng và từ từ. Làm sạch lỗ niệu đạo bằng dung dịch sát khuẩn.
• Theo dõi sau khi thực hiện: Kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng (sưng, sốt, chảy mủ). Theo dõi tiểu tiện của mèo trong 24–48 giờ sau, đưa đến bác sĩ ngay nếu mèo không tiểu được, bí tiểu tái phát, hoặc nước tiểu có máu.
• Không tự ý dùng thuốc: Không cho mèo thuốc giảm đau hay kháng sinh nếu không có chỉ định từ bác sĩ.

Biện pháp phòng ngừa bí tiểu ở mèo

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Một chế độ ăn uống khoa học và môi trường sống sạch sẽ là cách phòng ngừa hiệu quả tình trạng bí tiểu ở mèo. Dưới đây là một số biện pháp đơn giản và hiệu quả:

• Chế độ ăn uống cân đối: Chọn thức ăn chất lượng cao, hạn chế khoáng chất gây sỏi như canxi oxalat và struvite. Ưu tiên thức ăn ướt hoặc thêm nước vào thức ăn khô để tăng lượng nước cho mèo.
  giúp pha loãng nước tiểu và giảm thiểu khả năng hình thành sỏi trong bàng quang.
• Khuyến khích mèo uống nhiều nước: Đặt nhiều bát nước sạch ở các vị trí khác nhau trong nhà hoặc sử dụng đài phun nước tự động để kích thích mèo uống nước nhiều hơn. Việc uống đủ nước là cách hiệu quả nhất để làm loãng nước tiểu và giảm nguy cơ tắc nghẽn đường tiết niệu.
• Giữ vệ sinh khay cát: Mèo thường có xu hướng nhịn tiểu nếu khay vệ sinh không sạch sẽ hoặc có mùi không dễ chịu. Dọn dẹp khay vệ sinh ít nhất một lần mỗi ngày và thay cát thường xuyên để mèo cảm thấy thoải mái khi đi vệ sinh.

• Cho mèo vận động: Tập thể dục và vui chơi hàng ngày giúp kích thích quá trình trao đổi chất và ngăn ngừa nguy cơ béo phì – một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng bí tiểu ở mèo.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đưa mèo đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề bất thường về đường tiết niệu. Bác sĩ thú y sẽ tư vấn chế độ ăn uống và phương pháp chăm sóc phù hợp để phòng ngừa hiệu quả.