Virus gây bệnh bạch cầu ở mèo (FeLV) là một trong các căn bệnh truyền nhiễm nặng nề và phổ biến ở loài mèo. Theo số liệu thống kê, khoảng 2 – 3% mèo tại Mỹ và Canada bị ảnh hưởng bởi bệnh này. Đặc biệt, tỷ lệ nhiễm có thể tăng lên đến 30% đối với những nhóm mèo có nguy cơ cao như mèo đã mắc bệnh hoặc sống ở nơi đông đúc. Hãy cùng NHACHOMEO tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này trong bài viết dưới đây.
Bệnh bạch cầu ở mèo là gì? Có thể chữa khỏi không?
Bệnh bạch cầu ở mèo là một căn bệnh do virus bạch cầu Feline Leukemia virus (FeLV) gây ra, dẫn đến thiếu máu, suy giảm miễn dịch và ung thư ở mèo. Khi xâm nhập, virus này tấn công và phá hủy các tế bào bạch cầu như tế bào Lympho và tế bào tạo máu trong tủy xương.
Sự giảm sút bạch cầu ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ miễn dịch của mèo, khiến chúng dễ bị các bệnh nhiễm trùng thứ cấp như viêm đường hô hấp, nhiễm trùng da, viêm đường tiêu hóa và có thể tử vong. Nghiên cứu cho thấy, 30 – 40% mèo nhiễm FeLV sẽ tiến triển thành nhiễm trùng mãn tính, còn gọi là “nhiễm trùng tiến triển”.
Bệnh bạch cầu ở mèo có lây không? Quá trình lây truyền như thế nào?
Bệnh bạch cầu ở mèo có thể lây từ mèo sang mèo qua nhiều con đường, nhưng không lây sang người hay các loài động vật khác. FeLV thuộc nhóm Retrovirus, có khả năng tích hợp vào bộ gen của mèo và không thể loại bỏ hoàn toàn. Mèo nhiễm FeLV sẽ phát tán virus qua nước bọt, phân, nước tiểu và sữa.
Bất kỳ hình thức tiếp xúc gần nào giữa các cá thể mèo với mèo nhiễm bệnh cũng có thể truyền virus, bao gồm các hành vi như cắn, liếm lông cho nhau, hoặc dùng chung bát ăn, bát uống hay khay vệ sinh. Đặc biệt, virus có thể truyền từ mèo mẹ sang con ngay từ trong bụng hay qua sữa.
Virus FeLV không tồn tại lâu ngoài cơ thể, thường chỉ sống được vài giờ trong điều kiện thường, nên nguy cơ lây nhiễm từ môi trường rất thấp nếu mèo không tiếp xúc gần với mèo bệnh.
Các dấu hiệu lâm sàng của bệnh bạch cầu ở mèo
Bệnh bạch cầu tác động tiêu cực đến sức khỏe của mèo theo nhiều cách, là nguyên nhân chính gây ung thư, gây rối loạn máu và làm suy giảm nặng nề hệ miễn dịch. Kết quả là mèo nhiễm FeLV sẽ bị suy giảm miễn dịch, mèo không thể tự bảo vệ trước các tác nhân gây nhiễm trùng thông thường như vi khuẩn, virus, động vật nguyên sinh hay vi nấm.
Ban đầu, bệnh bạch cầu ở mèo thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy vậy, dần dần sức khỏe của mèo bị nhiễm có thể suy giảm vì sự sản sinh bạch cầu bị ảnh hưởng, dẫn đến các dấu hiệu lâm sàng như:
- Mèo giảm thèm ăn, cân nặng từ từ sụt giảm.
- Bộ lông xơ xác, rụng nhiều, mọc thưa và lâu phục hồi.
- Hạch bạch huyết sưng lớn, dễ dàng nhận thấy khi chạm vào cơ thể mèo.
- Mèo thường bị sốt cao, kéo dài, và tiêu chảy mãn tính.
- Nướu và niêm mạc nhạt màu, hay mắc bệnh răng miệng như viêm nướu hay loét miệng.
- Mèo dễ bị nhiễm trùng da, bàng quang và đường hô hấp trên.
- Xuất hiện các cơn co giật, động kinh và các rối loạn thần kinh khác.
- Mèo có vấn đề về mắt, mờ dần và có thể dẫn đến mù loà.
- Sảy thai hoặc gặp khó khăn sinh sản ở mèo mang thai.
Phương pháp chẩn đoán bệnh bạch cầu ở mèo
Do phản ứng của mèo với nhiễm trùng FeLV có thể khác nhau, việc chẩn đoán chính xác cần nhiều xét nghiệm. Không có xét nghiệm đơn lẻ nào đủ chính xác để xác định mèo có bị nhiễm FeLV tiền phát triển hay không. Ba loại xét nghiệm thường dùng là:
Xét nghiệm hấp thụ miễn dịch gắn enzym (ELISA)
Đây là xét nghiệm sàng lọc phổ biến nhất, thường được thực hiện tại phòng khám thú y. ELISA phát hiện sự hiện diện của protein FeLV P27 – một thành phần đặc trưng của virus trong máu mèo. Nó có thể phát hiện hạt virus FeLV tự do, xuất hiện ở cả giai đoạn đầu và giai đoạn tiến triển.
Xét nghiệm kháng thể huỳnh quang gián tiếp (IFA)
Sau khi ELISA cho kết quả dương tính, IFA thường được thực hiện tại phòng thí nghiệm để xác nhận. IFA phát hiện virus trong tế bào bạch cầu, cho thấy chúng đang nhân lên trong cơ thể mèo.
- Nếu kết quả IFA dương tính, điều đó khẳng định mèo đang nhiễm FeLV tiến triển.
- Khi mèo bị nhiễm FeLV thoái triển (nhiễm trùng tạm không nhân lên), cả ELISA và IFA cho kết quả âm tính.
Xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR)
PCR là công cụ tiên tiến giúp phát hiện virus FeLV đã tích hợp vào gen của mèo chưa. Xét nghiệm này xác định tình trạng nhiễm FeLV thoái triển ngay cả khi virus không nhân lên, điều mà ELISA hay IFA có thể không phát hiện được.
Lưu ý quan trọng khi chẩn đoán
- Xét nghiệm ELISA và IFA có thể cho kết quả dương tính giả nếu mèo mới tiếp xúc với virus FeLV. Do đó, nếu nghi ngờ mèo mới phơi nhiễm, nên lặp lại xét nghiệm sau 3 – 6 tuần để đảm bảo chính xác.
- Nếu xét nghiệm ban đầu dương tính, việc theo dõi và kiểm tra lại sau 6 – 12 tuần là cần thiết để xác định tình trạng bạch cầu ở mèo là tiến triển hay thoái triển.
Điều trị và phòng ngừa bệnh bạch cầu ở mèo
Hiện tại, chưa có cách chữa bệnh bạch cầu ở mèo hoàn toàn. Dù một số liệu pháp có thể giảm lượng virus FeLV trong máu, chúng có thể có tác dụng phụ và không luôn hiệu quả. Bác sĩ thú y thường tập trung điều trị các vấn đề cụ thể như nhiễm trùng.
Để cải thiện sức khỏe cho mèo mắc bệnh bạch cầu, đặc biệt khi gặp vấn đề như nhiễm trùng vi khuẩn hay thiếu máu nặng, phòng ngừa là giải pháp tối ưu:
- Tránh tiếp xúc: Điều quan trọng là ngăn mèo khỏi gần gũi với mèo nhiễm FeLV. Tốt nhất là giữ mèo trong nhà hoặc giám sát khi mèo ra ngoài để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh.
- Kiểm tra và cách ly: Mèo mới đưa về cần được xét nghiệm FeLV. Nếu phát hiện nhiễm, nên tách chúng khỏi mèo khỏe mạnh, đồng thời tránh dùng chung đồ cá nhân như bát ăn, nước uống hoặc khay vệ sinh.
- Tiêm Vaccine: Việc tiêm phòng bạch cầu có thể giảm nguy cơ nhiễm bệnh, nhất là đối với mèo sống ngoài trời, mèo con hay mèo già. Mặc dù không bảo vệ hoàn toàn, nhưng tiêm phòng vẫn là cách hiệu quả mà không gây kết quả dương tính giả trong các xét nghiệm FeLV.
- Vệ sinh môi trường sống: Duy trì không gian sạch sẽ, khử khuẩn thường xuyên và tránh nuôi nhốt quá đông sẽ giúp kiểm soát dịch bệnh tốt hơn.
- Chăm sóc dinh dưỡng: Đảm bảo mèo được cung cấp đủ nước và chế độ ăn dinh dưỡng hợp lý, kết hợp với hoạt động thể chất đều đặn để duy trì sức khỏe tổng thể.
Mèo mắc bệnh bạch cầu vẫn có thể sống khỏe mạnh trong thời gian dài. Thường thì, mèo đã chẩn đoán FeLV có thể sống khoảng 2,5 năm. Tuy nhiên, nếu chỉ nhiễm trùng thoái triển, thời gian sống có thể kéo dài hơn.
Sau khi xác định bệnh bạch cầu ở mèo, việc theo dõi sát sao các yếu tố như cân nặng, khẩu vị, hoạt động thể chất, thói quen bài tiết, tình trạng răng miệng, mắt và hành vi là vô cùng cần thiết để quản lý bệnh. Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cần được đưa đi khám bác sĩ thú y ngay lập tức.
