Tìm hiểu về bệnh giảm bạch cầu ở mèo: Nguyên nhân và cách phòng ngừa hiệu quả

Bệnh FPV ở mèo là gì?

Bệnh FPV (Feline Panleukopenia Virus), hay còn được gọi là bệnh giảm bạch cầu hoặc viêm ruột truyền nhiễm ở mèo, là một bệnh do virus Parvovirus gây ra, tấn công mạnh vào hệ thống miễn dịch, nhất là các tế bào bạch cầu. Loại virus này rất dễ lan truyền qua các tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp như nước uống, thức ăn, dụng cụ sử dụng chung hay thông qua phân và nước tiểu từ mèo bị nhiễm.

FPV đặc biệt nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao, lên tới 90% – 95% đối với mèo con, mèo chưa được tiêm phòng đầy đủ hoặc không được phát hiện và chữa trị kịp thời. Căn bệnh này phổ biến nhất ở mèo con, mèo hoang, hoặc mèo có hệ miễn dịch suy yếu, đang chữa bệnh hoặc chịu căng thẳng.

Bệnh FPV ở mèo lây qua đường nào?

Những con đường chính lây truyền bệnh FPV ở mèo bao gồm:

• Lây nhiễm từ môi trường: Virus FPV có thể tồn tại rất lâu ngoài môi trường, từ vài tháng đến cả năm trong điều kiện thích hợp. Các đồ vật như bát ăn, khay vệ sinh, chăn, đệm, hoặc đồ chơi khi nhiễm virus có khả năng trở thành nguồn lây bệnh.
• Tiếp xúc trực tiếp với mèo nhiễm bệnh: Mèo khỏe mạnh có nguy cơ cao bị nhiễm khi tiếp xúc gần với mèo mang virus qua nước bọt, chất nôn, phân hoặc nước tiểu.
• Lây truyền qua người hoặc động vật khác: Virus này có thể bám vào quần áo, giày dép, hoặc trên cơ thể của người nuôi hoặc các động vật khác, từ đó lây lan gián tiếp tới mèo.
• Lây nhiễm từ mẹ sang con: Mèo mẹ nhiễm FPV có thể truyền virus qua nhau thai hoặc qua sữa mẹ khi nuôi con bú.

Những con mèo không được tiêm phòng hoặc chưa hoàn tất quá trình tiêm chủng cần thiết sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn so với những con đã được bảo vệ đầy đủ.

Triệu chứng mèo mắc bệnh FPV

Bệnh FPV ở mèo thể hiện qua bốn thể lâm sàng khác nhau. Dưới đây là sự mô tả chi tiết về từng thể:

Thể tối cấp (Peracute Form)

Thể tối cấp thường xuất hiện ở mèo con, đặc biệt là những cá thể có hệ miễn dịch yếu hoặc chưa được tiêm phòng đầy đủ thường gặp phải tình trạng này. Dấu hiệu của bệnh dễ bị nhầm với các dạng ngộ độc hay rối loạn khác do xuất hiện đột ngột.

• Mèo có biểu hiện đau bụng, nằm bệt và hầu như không vận động.

• Thân nhiệt đột ngột hạ thấp, mèo rơi vào trạng thái suy kiệt nghiêm trọng.
• Bệnh tiến triển rất nhanh chóng; thể tối cấp thường gây tử vong trong vòng 12 – 24 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên.

Thể cấp tính (Acute Form)

Đây là dạng bệnh FPV phổ biến nhất ở mèo. Nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tỷ lệ sống sót sẽ cao hơn. Những triệu chứng thường thấy gồm:

• Bỏ ăn, mệt mỏi: Mèo mệt mỏi, lờ đờ, không muốn ăn uống, niêm mạc nhợt nhạt hoặc trắng bệch.
• Nôn mửa: Dịch nôn thường có màu vàng hoặc bọt trắng.
• Tiêu chảy: Phân loãng, có thể kèm máu hoặc mùi tanh nồng, đặc trưng của viêm ruột hoại tử. Khi sờ nắn bụng, mèo có biểu hiện đau.
• Sốt cao kéo dài: Mèo thường sốt cao đến 40°C trong 24 giờ đầu tiên, sau đó nhiệt độ giảm dần khi bệnh trở nặng.
• Tiến triển nhanh: Sau 2 – 3 ngày, mèo sẽ hạ thân nhiệt, rơi vào hôn mê và tử vong. Nếu được hỗ trợ y tế, mèo sống sót qua 5 ngày thường có khả năng hồi phục, bạch cầu dần trở lại bình thường và có thể khỏe lại sau vài tuần.

Thể ẩn tính (Subclinical Form)

Thể ẩn tính thường gặp ở mèo trưởng thành có hệ miễn dịch tốt hoặc đã tiêm phòng đầy đủ. Mặc dù nhiễm virus FPV, mèo không biểu hiện triệu chứng lâm sàng đặc trưng (như sốt, nôn mửa, tiêu chảy). Hệ miễn dịch của mèo vẫn phải hoạt động để đối phó virus:

• Mèo sốt nhẹ, giảm bạch cầu nhưng không xuất hiện các triệu chứng rõ rệt.
• Xét nghiệm máu có thể phát hiện sự giảm nhẹ số lượng bạch cầu (leukopenia), tuy không nghiêm trọng như các thể khác.

• Bệnh thường tự khỏi và mèo hồi phục hoàn toàn, có khả năng miễn dịch kéo dài sau khi khỏi bệnh với virus FPV.

Thể thần kinh

Thể thần kinh của bệnh FPV thường xảy ra ở mèo con bị nhiễm virus từ trong bào thai, đặc biệt khi mèo mẹ nhiễm FPV trong thai kỳ. Virus có khả năng phá hủy các tế bào đang phân chia nhanh chóng, chủ yếu trong hệ thần kinh trung ương và hệ miễn dịch:

• Virus FPV đặc biệt tấn công tiểu não (cerebellum), cơ quan điều khiển thăng bằng và vận động chính xác, dẫn đến hội chứng giảm sản tiểu não (Cerebellar Hypoplasia).
• Mèo con sinh ra có thể yếu, mất khả năng điều hòa vận động, run rẩy và có thể bị co giật.
• Triệu chứng thần kinh rõ rệt, mèo con thường khó sống sót hoặc sẽ gặp khó khăn trong việc vận động suốt đời.

Phương pháp chẩn đoán mèo mắc FPV

• Xét nghiệm máu: Đánh giá công thức máu, đặc biệt là chỉ số lượng bạch cầu, có thể cho thấy dấu hiệu đặc trưng của bệnh FPV ở mèo. Sự suy giảm số lượng bạch cầu phản ánh tình trạng hệ miễn dịch bị virus tấn công.
• Xét nghiệm PCR: Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất, sử dụng mẫu phân, máu hoặc mô để phát hiện DNA của virus Parvovirus. Xét nghiệm PCR có độ nhạy cao, khả năng phát hiện sự hiện diện của virus ngay cả khi nồng độ rất thấp.

Phương pháp điều trị bệnh FPV ở mèo

Điều trị bệnh FPV ở mèo cần thực hiện khẩn trương và chính xác để giảm nguy cơ tử vong. Dù hiện chưa có thuốc đặc trị, các phương pháp điều trị chú trọng vào việc kiểm soát triệu chứng, hỗ trợ hệ miễn dịch và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những phương pháp phổ biến:

• Cách ly và chăm sóc đặc biệt: FPV rất dễ lây lan, do đó mèo nhiễm bệnh cần được điều trị trong khu vực riêng biệt để tránh lây sang mèo khác.

• Bù nước và điện giải: Mèo mắc bệnh FPV thường bị mất nước nghiêm trọng do tiêu chảy và nôn mửa. Truyền dịch qua da hoặc tĩnh mạch giúp cân bằng điện giải và hỗ trợ tuần hoàn, là bước quan trọng để mèo duy trì sự sống trong giai đoạn đầu.
• Điều trị nhiễm trùng thứ phát: Số lượng bạch cầu giảm do FPV làm mèo dễ nhiễm trùng thứ phát. Các bác sĩ thú y thường kê kháng sinh phổ rộng để ngăn ngừa hoặc điều trị các nhiễm trùng này.
• Kiểm soát triệu chứng tiêu hóa: Sử dụng thuốc chống nôn và thuốc bảo vệ niêm mạc ruột giúp giảm nôn mửa và tiêu chảy, từ đó giúp mèo thoải mái hơn, tránh mất nước và giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.
• Kích bạch cầu: Đây là loại thuốc giúp tủy xương gia tăng sản xuất bạch cầu, cải thiện khả năng miễn dịch của mèo. Phải được sử dụng dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ thú y.
• Tăng cường miễn dịch: Sử dụng các sản phẩm tăng cường miễn dịch như interferon hoặc huyết thanh miễn dịch có thể hỗ trợ mèo chiến đấu với virus, đặc biệt hữu ích với mèo con hoặc mèo có sức đề kháng yếu.
• Hỗ trợ dinh dưỡng: Khi mắc bệnh, mèo thường bỏ ăn dẫn đến suy kiệt. Bác sĩ có thể áp dụng phương pháp ăn qua ống hoặc truyền dinh dưỡng tĩnh mạch để cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết.

Biện pháp phòng ngừa mèo mắc bệnh FPV

Bệnh FPV có thể được ngăn ngừa hiệu quả thông qua các biện pháp sau:

• • Tiêm phòng đầy đủ: Đây là cách tốt nhất để bảo vệ mèo khỏi virus FPV. Đối với mèo con, liều vaccine đầu tiên nên được tiêm khi mèo được 52 ngày tuổi, sau đó cần tiêm nhắc theo lịch để duy trì hiệu quả bảo vệ lâu dài.
  • Duy trì môi trường sống sạch sẽ: Virus FPV có thể tồn tại lâu trong môi trường, đặc biệt ở nơi không được vệ sinh kỹ lưỡng. Hãy thường xuyên làm sạch chuồng, khu vực ăn uống, khay vệ sinh của mèo bằng dung dịch khử trùng.
  • Hạn chế tiếp xúc với mèo lạ hoặc nghi nhiễm bệnh: Hãy tránh để mèo của bạn tiếp xúc với mèo lạ, mèo hoang hoặc những con nghi nhiễm bệnh. Ngoài ra, cách ly mèo mới để theo dõi sức khỏe trước khi cho tiếp xúc với những con khác mèo khác trong nhà.
  • Dinh dưỡng đầy đủ: Bổ sung chế độ ăn giàu dưỡng chất, gồm protein, vitamin và khoáng chất, để tăng cường sức đề kháng cho mèo. Mèo khỏe mạnh sẽ có khả năng chống lại virus FPV hiệu quả hơn.
  • Giảm stress cho mèo: Căng thẳng có thể làm hệ miễn dịch suy yếu, khiến mèo dễ nhiễm bệnh FPV. Đảm bảo môi trường sống của mèo yên tĩnh và an toàn.
  • Khám sức khỏe định kỳ: Đưa mèo đến thú y kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường. Điều này giúp xử lý kịp thời nếu mèo có nguy cơ nhiễm bệnh hoặc gặp vấn đề về miễn dịch.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)