Tìm hiểu về Herpes ở Mèo: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều Trị

Mèo nhiễm herpes có nguy hiểm không?

Viêm mũi khí quản do virus ở mèo (FVR), thường được gọi là bệnh herpes ở mèo hoặc cúm mèo, là một căn bệnh lây nhiễm do virus Feline Herpesvirus loại 1 (FHV-1) gây ra. Tương tự như các loại virus herpes khác, FHV-1 chỉ gây bệnh cho loài mèo. Virus này có thể tấn công mèo ở mọi độ tuổi, không phân biệt mèo còn nhỏ hay đã trưởng thành.

Sau khi xâm nhập, virus chủ yếu tấn công hệ hô hấp trên và mắt, gây các bệnh lý đường hô hấp trên và là nguyên nhân thường gặp của viêm kết mạc (viêm mô quanh mắt, bao gồm niêm mạc mí mắt và màng mắt thứ ba). Bệnh do Feline Herpesvirus rất khó chữa khỏi hoàn toàn, đặc biệt khi mèo có thể là vật mang trùng ẩn. Một khi đã nhiễm, mèo có nguy cơ tái phát cả đời và có thể gặp biến chứng nghiêm trọng như loét giác mạc, mù lòa hoặc viêm phổi do nhiễm khuẩn thứ phát nếu không được điều trị kịp thời.

Herpes ở mèo lây lan như thế nào?

FHV là một loại virus có màng bọc lipid nên dễ bị tiêu diệt bởi ánh sáng mặt trời, nhiệt độ cao hay các chất khử trùng thông thường. Do đó, virus chỉ tồn tại ngoài môi trường khoảng 1 – 2 ngày, nhưng có thể tiềm ẩn lâu dài trong hệ thần kinh của mèo.

Herpesvirus lây lan qua nước bọt, dịch tiết từ mắt và mũi của những con mèo đã nhiễm bệnh. Những con đường phổ biến lây truyền mèo bị herpes bao gồm:

• Tiếp xúc trực tiếp với mèo bệnh: Mèo khỏe mạnh có thể bị nhiễm qua dịch mũi, nước mắt, giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi từ mèo bệnh.
• Sống chung với mèo bệnh: Mèo khỏe mạnh dùng chung bát ăn, nước uống, ngủ cùng chỗ với mèo bệnh lâu ngày có thể nhiễm virus.
• Lây từ mẹ sang con: Mèo mẹ nhiễm herpes có thể truyền cho mèo con qua dịch tiết khi sinh. Mèo ở mọi độ tuổi, giới tính hay giống mèo đều có khả năng mắc bệnh Herpes, nhưng tình trạng bệnh thường gia tăng nguy cơ ở các nhóm sau đây:

1. Mèo con dưới 6 tháng tuổi chưa được tiêm phòng, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.
2. Mèo lớn tuổi với hệ miễn dịch suy yếu do quá trình lão hóa hoặc các bệnh lý nền phức tạp.
3. Mèo sống ở môi trường đông đúc như trại nuôi hoặc trung tâm cứu hộ động vật.

Dấu hiệu lâm sàng nhận biết mèo bị herpes

Khi mèo nhiễm Herpesvirus, thời gian ủ bệnh thông thường là từ 2 – 5 ngày. Tất cả mèo nhiễm herpes đều trở thành vật chủ mang virus suốt đời. Virus thường tồn tại ở dạng tiềm ẩn, không hoạt động, nhưng có thể tái phát nếu mèo bị căng thẳng hoặc mắc các bệnh lý khác.

Do đó, khi mèo nhiễm FHV, các dấu hiệu lâm sàng thường không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác. Người nuôi cần chú ý đến các triệu chứng sau để kịp thời phát hiện:

• Hắt hơi và nghẹt mũi, thở khò khè: Dấu hiệu ban đầu khi Herpesvirus tấn công đường hô hấp trên.
• Viêm kết mạc và chảy dịch từ mắt, mũi: Dịch tiết có thể từ trong và loãng đến đặc, chứa mủ vàng hoặc xanh khi bệnh trở nặng.

• Chớp mắt liên tục và nheo mắt: Do kích ứng và viêm nhiễm quanh vùng mắt.
• Viêm và loét giác mạc: Virus gây viêm và xuất hiện vết loét trên giác mạc.
• Sẹo giác mạc và khô mắt mạn tính: Tình trạng kéo dài có thể để lại sẹo hoặc gây khô mắt, ảnh hưởng lâu dài đến thị lực.
• Sốt và mệt mỏi, chán ăn: Mèo trở nên lờ đờ, thiếu năng lượng, có thể bỏ ăn hoặc ăn ít do ảnh hưởng khứu giác, vị giác.
• Sưng hạch bạch huyết: Phản ứng tự nhiên của cơ thể mèo trước nhiễm trùng.

Các triệu chứng có thể xuất hiện ở mức độ khác nhau, tùy thuộc vào sức khỏe và khả năng miễn dịch của từng con mèo.

Mèo bị herpes được chẩn đoán như thế nào?

Bên cạnh các dấu hiệu lâm sàng đã được đề cập, việc chẩn đoán mèo bị herpes cần dựa vào các xét nghiệm, bao gồm:

• Thu thập mẫu tế bào và dịch tiết: Mẫu từ mũi, mắt hoặc họng dùng để kiểm tra sự hiện diện của virus.
• Xét nghiệm khuếch đại phản ứng chuỗi polymerase (PCR): Phương pháp nhạy nhất hiện nay, xác định DNA của virus herpes (FHV-1).
• Xét nghiệm nước mắt Schirmer: Đánh giá lượng nước mắt sản xuất, thường liên quan đến viêm kết mạc do herpesvirus.
• Nhuộm giác mạc bằng Fluorescein: Phát hiện các vết loét giác mạc, dấu hiệu phổ biến khi mèo bị herpes.

Nếu virus ở trạng thái tiềm ẩn, các xét nghiệm qua dịch tiết nhanh hoặc PCR thường không hiệu quả. Do đó, chẩn đoán cần sự kết hợp giữa quan sát lâm sàng và các xét nghiệm khác.

Phương pháp điều trị cho mèo bị herpes

Điều trị sẽ dựa trên triệu chứng cụ thể và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Sau đây là các phương pháp phổ biến:

• Mèo có dấu hiệu suy nhược: Cần đưa mèo nhập viện để truyền dịch tĩnh mạch và áp dụng các biện pháp hỗ trợ khác.
• Điều trị mắt: Điều trị viêm kết mạc bằng thuốc nhỏ mắt. Nếu điều trị loét giác mạc cần được tiến hành khẩn trương để tránh tổn hại lâu dài đến mắt.

• Thuốc kháng virus: Đối với mèo mắc nhiễm trùng tái phát do herpesvirus, việc sử dụng thuốc kháng virus như famciclovir rất cần thiết. Quá trình điều trị có thể kết hợp với L-lysine, một loại axit amin hỗ trợ điều trị và giảm khả năng lây lan.
• Kháng sinh: Các loại thuốc kháng sinh như Doxycycline, Azithromycin, và Amoxicillin-clavulanate thường được kê đơn để trị nhiễm trùng do vi khuẩn, đặc biệt là cho mèo con. Khi dùng Doxycycline, nên chọn dạng lỏng để tránh gây tổn thương thực quản.
• Thuốc hỗ trợ: Men vi sinh và thuốc kích thích hệ miễn dịch như Polyprenyl Immunostimulant (PPI) có thể được sử dụng để nâng cao hệ miễn dịch, giúp mèo chống lại virus hiệu quả hơn.
• Bổ sung dinh dưỡng: Mèo mắc herpes thường mệt mỏi và kém ăn, do đó cần chú ý cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý. Sử dụng các loại gel dinh dưỡng hoặc thức ăn ướt, dễ tiêu hóa với mùi vị hấp dẫn sẽ giúp cải thiện tình trạng ăn uống của mèo.

Cách chăm sóc mèo bị herpes tại nhà

Vì Herpes là bệnh mạn tính, nên việc chăm sóc tại nhà là cần thiết để hạn chế tái phát và lây nhiễm:

• Tạo không gian sống thoáng mát, không có gió lùa và sạch sẽ để bảo vệ đường hô hấp cho mèo.
• Cách ly mèo bệnh trong phòng hoặc chuồng riêng với đồ dùng như bát ăn, khay vệ sinh riêng biệt.
• Sử dụng nước muối sinh lý hoặc dung dịch vệ sinh được khuyên dùng để làm sạch mắt và mũi cho mèo.
• Sử dụng máy tạo hơi nước hoặc phun sương khi mèo có dấu hiệu nghẹt mũi.
• Bổ sung dinh dưỡng và nước uống để tăng cường đề kháng cho mèo, tránh nhiễm trùng thứ phát.

Biện pháp phòng ngừa bệnh herpes ở mèo

Tình trạng herpes ở mèo có thể được kiểm soát nếu thực hiện các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt:

Tiêm phòng vaccine cho mèo đầy đủ

Vaccine phòng bốn bệnh cho mèo hiện đã bao gồm phòng bệnh herpes. Tiêm chủng đầy đủ các mũi khi mèo đủ tuổi và nhắc lại định kỳ sẽ giúp nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm virus FHV, đặc biệt ở mèo con.

Đảm bảo môi trường sống an toàn

Virus FHV không tồn tại lâu trong môi trường và dễ bị tiêu diệt bởi các dung dịch khử khuẩn như cồn và xà phòng. Vệ sinh, khử khuẩn định kỳ nơi mèo sinh sống là việc làm cần thiết. Đồ dùng như bát ăn, bát uống, khay vệ sinh cần được vệ sinh thường xuyên và tránh dùng chung.

Nên giữ mèo trong nhà, hạn chế tiếp xúc với mèo lạ hoặc mèo bị nghi nhiễm bệnh. Nếu nuôi nhiều mèo, hãy chia thành các nhóm nhỏ để dễ kiểm soát sức khỏe và ngăn ngừa lây nhiễm virus giữa các con mèo.

Mèo bị herpes chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc điều trị tập trung vào kiểm soát, giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của tái phát. Đa số mèo, nếu điều trị đúng cách, có thể sống khỏe mạnh. Để ngăn ngừa tái phát, cần chú ý giảm các yếu tố gây stress, đảm bảo chế độ dinh dưỡng phù hợp và tuân thủ lịch tiêm phòng đầy đủ.